مقدمه
اگر از کولر گازی و اسپلیت استفاده می کنید قطعا نام مبرد یا گاز کولر گازی به گوش شما رسیده است. اما شاید ندانید که مبرد ها انواع مختلفی دارند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا در این مقاله انواع مبرد ها را برای شما ذکر کنیم. در مقاله آشنایی با انواع مبرد ها با ما همراه باشید.
پیشنهاد می شود: تعمیر و سرویس انواع کولر گازی در کرج
شناخت مبرد ها
برای شروع آشنایی با انواع مبرد ها لازم است تا ابتدا آشنایی اندکی با گاز کولر گازی داشته باشید. مبرد ها در واقع ﻋﻨاصری هستند ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺎز و ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮند. این سیالات در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺧﻨﮏ ﮐﺮدن ﻓﻀـﺎ ﻫﺎ مورد استفاده قرار می گیرند. در واﻗﻊ مبرد ها واﺳﻄﻪ ای ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮﻣﺎ از ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻄﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽﺑﺎشند. اﻣﺮوزه ﻣﺒﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ۵ ﮔﺮوه ﮐﻠﯽ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ که عبارتند از:
- ﻫﺎﻟﻮ ﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎ
- اﯾﺰوﺗﺮوپ ﻫﺎ
- زﯾﻮﺗﺮوپ
- مﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ
- ﻣﻮاد آﻟﯽ ﯾﺎ ﻫﯿﺪرو ﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎ.
تا به اینجای کار دانستیم که مبردها انواع مختلفی داشته و به طور کلی به پنج دسته تقسیم می شوند. در ادامه قصد داریم تا هر یکی از این انواع را برای شما شرح دهیم. با ما همراه باشید. اما قبل از شروع بحث انواع مبردها لازم است بدانید که مبرد ها در یک دسته بندی دیگری نیز قابل بررسی می باشند. هر مبرد به صورت کلی آسیب هایی هر چند ناچیز برای محیط به ارمغان می آورند. این آسیب ها در دو دسته قابل شناسایی می باشند:
- ODP : Ozone Depletion potential ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺗﺨﺮﯾﺐ ازون
- GWP : Global Warming Potential ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺮارت ﮐﺮه زﻣﯿﻦ
به عبارت دیگر در هر صورت مبردها از مواد آسیب رسان به محیط زیست می باشند. این آسیب می تواند تخریب لایه ازن یا افزایش حرارت کره زمین می باشد. در هر دستگاه تهویه مطبوع هر شرکت سازنده کولر گازی از یکی از انواع مبردها استفاده می کند. حال اجازه دهید تا به ۵ دسته اصلی مبردها بپردازیم.
پیشنهاد می شود: شارژ گاز کولر گازی و مراحل آن
هالوکربن ها
گفتیم که یکی از انواع مبردها هالو کربن ها می باشند. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل گاز R22 از دسته هالوکربن ها می باشد. در ﻫﺎﻟﻮﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ اﺗﻢ ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎ اﺗﻢ ﻫﺎی هالو کربن ﭘﯿﻮﻧﺪ ﮐﻮاﻻﻧﺴﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﺎﻟﻮ ﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎ در واقع دارای اﺗﻢ ﻫﺎی مختلفی می باشد. برای مثال:
- ﮐﻠﺮ
- ﻓﻠﻮر
- ﯾﺪ
- ﺑﺮوم.
ایزوتروپ ها
اﯾﺰوﺗﺮوپ ﻫﺎ ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از دو ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺒﺮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﮏ ﻣﺎده واﺣﺪ را ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاص اﯾﻦ ﻣﺎده ﺑﺎ اﺟﺰای ﺗﺸـﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه آن ﯾﮑﺴـﺎن ﻧﯿﺴــﺖ. درﺻﺪ ﻣﻮاد ﺗﺸــﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه اﯾﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺒﺮدﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﮔﺎز و ﻣﺎﯾﻊ ﻣﺴﺎوی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. گاز های R-502 و R-503 ﺟﺰو دسته ایزوتروپ ها می باشند.
زیوتروپ ها
زﯾﻮﺗﺮوپ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﯾﺰوﺗﺮوپ ﻫﺎ از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭼﻨﺪ ﻣﺒﺮد ﺗشکیل ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ درﺻﺪ اﺟﺰای ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ﻣﻮاد در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎز و ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. برای مثال گاز مبرد R407 از انواع مبردهای زیوتروپ می باشد.
هیدرو کربن ها
هیدرو کربن ها عبارتند از اﺗﺎن، ﺑﻮﺗﺎن، ﭘﺮوﭘﺎن و غیره. نکته قابل توجه در این خصوص این است که در زﯾﻮﺗﺮوپ ﻫﺎ ﭼﻮن درﺻﺪ ﻣﻮاد ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎز و ﻣﺎﯾﻊ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﯾﺎ ﺗﻘﻄﯿﺮ در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد. همچنین قابل ذکر است که آراﯾﺶ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﻣﺒﺮدﻫﺎی تعیین ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺮوﻫﯽ ﮐﻪ در آن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه اﺻـﻠﯽ ﺑﺮاﺳـﺎس آراﯾﺶ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﻣﺒﺮدﻫﺎ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ عبارتند از:
- CFCs – Chlorofluorocarbons
- HCFCs – Hydro chlorofluorocarbons
- HFCs – Hydro fluorocarbons
- Natural Refrigerants
CFC ها
اﯾﻦ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ ﺣﺎوی ﮐﻠﺮ ، ﻓﻠﻮﺋﻮر و ﮐﺮﺑﻦ می باشند. اﯾﻦ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و در آن زﻣﺎن ﻏﯿﺮ ﺳﻤﯽ، ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل و ﻏﯿﺮ واﮐﻨﺸﯽ ﺑﻮد. در دﻫﻪ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﯿﻼدی ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﻀـﺮ ﺑﻮده و ﻻﯾﻪ ازون را ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﺗﻢ ﮐﻠﺮ اﮐﺴــﯿﮋن اﺿﺎﻓﯽ در ﺗﺮﮐﯿﺐ ازون را ﺧﺎرج ﮐﺮده و ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﺴـــﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ آن ﻣﯽ ﺷﻮد. اگرچه مبرد های سی اف سی از معروف ترین انواع مبردها می باشند. اما به دلیل آسیب های جدی که به محیط زیست وارد می کنند، استفاده از آن ها در اکثر کشور های دنیا ممنوع شده است. در کشور ما نیز فرایند ممنوع شدن استفاده از این گاز ها در دستور کار قرار دارد. از مهم ترین گاز هایی که از دسته سی اف سی می باشند، عبارتند از موراد زیر.
انواع مبرد های سی اف سی:
- R115
- R12
- R11 .
HCFC
اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ که با نام اچی سی اف سی شناخته می شوند، در واقع ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ CFC ﻫﺎ ﻧﺎﻣﯿﺪه می باشند. مبرد های اچ سی اف سی ﺣﺎوی ﻫﯿﺪروژن، ﮐﻠﺮ، ﻓﻠﻮﺋﻮر و ﮐﺮﺑﻦ ﺑﻮده و درﺻﺪ ﮐﻤﺘﺮی در ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻻﯾﻪ ازون (ﺣﺪود ۰۱٪) دارﻧﺪ. HFC ﻫﺎ ﻏﯿﺮ ﺳﻤﯽ و ارزان ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﯾﻦ ﮔﺎزﻫﺎ ﺟﺰو ﮔﺎزﻫﺎی ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ای بوده و ﺑﻪ آراﻣﯽ اﻣﺎ ﻣﺪاوم ﺑﻪ ازون آﺳﯿﺐ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ. لذا استفاده از این گاز ها نیز برای محیط زیست در طولانی مدت مضر می باشد. به همین دلیل استفاده از این نوع گاز ها نیز توصیه نمی شود.
HFC
اﯾﻦ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ ﺣﺎوی ﮐﻠﺮ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺑﺮای ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﻀﺮ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. اﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻣﺒﺮد دﯾﮕﺮی، در ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺮد ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎدی در ﮔﺮم ﺷﺪن ﮐﺮه زﻣﯿﻦ دارﻧﺪ.
Natural Refrigerants
اﯾﻦ ﻣﺒﺮد ﻫﺎ همانگونه که از نام آن نیز پیداست ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ. این دسته از مبرد ها برای ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴـﺖ ﻣﺸـﮑﻞ زا ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ ﻻﯾﻪ ازون آسیبی وارد ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﺮد ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺴﯿﺎر ارزان ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﻮا، HC، آﻣـﻮﻧﯿﺎک، CO2، H2O ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾـﯽ از ﻣﺒـﺮد ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﺴـﺘﻨـﺪ و اﺛﺮات ﻧﺎﭼﯿـﺰی در ﮔﺮم ﺷﺪن ﮐـﺮه زﻣﯿﻦ دارﻧﺪ.